Goá phụ đen (Black Widow Spider)

Một “góa phụ đen” cái rất dễ nhận biết vì chúng có một vết màu đỏ hình đồng hồ cát hoặc hình chuông ở phần dưới bụng. Đây được coi là một trong những loài nhện nguy hiểm nhất không chỉ riêng ở Mỹ mà ở trên toàn thế giới. Chất độc của nó mạnh gấp 15 lần hoặc hơn chất độc của một con rắn đuôi chuông đồng cỏ. Một điều bất ngờ là kích thước của nó lại khá nhỏ, chỉ cỡ… một chiếc khuy áo. Bình thường chúng khá nhút nhát và hay lẩn trốn nếu xung quanh có động tĩnh… Tuy nhiên, "góa phụ áo đen" sẽ tấn công nếu bạn chạm vào nó hoặc khi nó bị mắc kẹt trong quần áo của bạn. Những con đực thì bé hơn, thường chỉ cỡ ¼ con cái và chúng thì hiền lành hơn. Trên thực tế, hệ thống tiết chất độc của con đực đã bị bất hoạt ngay khi chúng trưởng thành. Ta có thể dễ dàng bắt gặp chúng ở tất cả các tiểu bang của Mỹ, ở trong nhà, trong gara, kho thóc… nhưng ở Việt Nam thì không.

Thường khi bị “góa phụ đen” cắn, người ta sẽ chỉ cảm thấy như bị kim đâm. Tuy nhiên, một thời gian ngắn sau vết thương sẽ làm cho bạn cảm thấy hết sức đau nhức, bắt đầu từ những cơn đau dữ dội ở bụng, hai chân mất cảm giác, buồn nôn, ra mồ hôi nhiều, đau đầu, khó thở, dãn đồng tử. Sau hai đến ba ngày thì chắc chắn bạn sẽ không qua khỏi, bạn sẽ được cứu sống nếu bạn may mắn không nằm trong số những nạn nhân chết vì suy hô hấp.

Nhện nâu ẩn dật (Brown Recluse Spider)

Chúng có kích thước tương đương “góa phụ đen”, là một loài khác ở Mỹ mà chất độc của chúng cũng đe dọa không ít người. Vì chúng thường treo mình trong các căn hộ, và khi ta va phải chúng thì ngay lặp tức sẽ nhận ngay một vết cắn. Cũng như góa phụ đen, nhện nâu ẩn dật thường không gây hấn với con người nhưng chúng thường hay chui vào quần áo, do đó đôi khi vẫn có vài cuộc “chạm trán” không mong muốn.

Thường một vết cắn của chúng chỉ gây cho ta cảm giác như bị kim châm, nhưng một vài giờ sau vùng da xung quanh vết cắn sẽ sưng tấy lên. Kết quả là vùng mô đó bị hoại tử và có thể phải mất nhiều tháng để chữa trị. Một vài người, nhất là đối với trẻ em thì thường cơ thể có những phản ứng rất mạnh với nộc độc này, nhưng hầu hết đều được cứu sống.

Nhện khổng lồ Tarantula

Rất nhiều người trong số chúng ta sợ loài nhện khổng lồ Tarantula. Có thể vì kích thước khổng lồ của chúng (một số loài to bằng bàn tay thậm chí bằng cái đĩa đựng thức ăn); có thể vì chúng lông lá hoặc đôi răng nanh và chất độc của chúng. Nhưng, nếu biết rằng tất cả những thứ đó chỉ dùng để phục vụ cho mục đích săn mồi của chúng thì chắc nhiều người sẽ thở phào nhẹ nhõm.

Nhện khổng lồ Tarantula rất dễ bị kích động và khi đó, nó tấn công chỉ là một hình thức tự vệ. Khi một con Tarantula cảm thấy sự đe dọa, nó sẽ giơ chân trước lên, giương nanh để cảnh báo kẻ thù. Nếu kẻ thù không rút lui chắc chắn sẽ phải lãnh hậu quả không dễ chịu chút nào.

Tuy chưa có bất kì ghi nhận nào về việc tử vong bởi vết cắn của Tarantula nhưng nọc độc từ vết cắn của vài loài ở xứ nhiệt đới thường gây đau đớn. Hầu hết các loài nhện khổng lồ Tarantula ở Mỹ đều khá hiền lành, đôi khi nhút nhát. Vết cắn của chúng không nguy hiểm hơn vết chích của một con ong là bao và có thể được chữa trị một cách dễ dàng, an toàn. Tuy nhiên, khi hoảng sợ, chúng có một cách phòng thủ khác ngoài việc cắn: chà chân sau của chúng lên bụng để giải phóng hàng ngàn lông cứng gây cảm giác khó chịu về phía kẻ tấn công. Nếu bạn hít phải những sợi lông này, chúng sẽ dính lên màng nhầy, gây cảm giác khó chịu. Một vài lông có thể ghim vào da hoặc rơi vào mắt bạn. Đối với những người quá mẫn cảm hoặc bị dị ứng thì đây chẳng khác nào trò tra tấn, trong khi một số người khác thì chỉ bị ngứa ngáy nhẹ. Một kẻ thù có kích thước nhỏ hơn Tarantula có thể bị mù hoặc chết ngạt nếu không may hít phải các lông cứng này.

Rất nhiều loài tạo sự sợ hãi cho con người bởi vì nọc độc từ vết cắn của chúng. Nhện cũng là một loài như thế. Tuy nhiên, chúng ta phải nhớ rằng, chất độc đó được tạo ra không phải để tấn công con người mà chỉ đơn thuần như là một công cụ giúp chúng có thể sinh tồn trong tự nhiên. Và, chúng chỉ cắn chúng ta như là một hành động tự vệ khi chúng cảm thấy bị đe dọa. Thực sự, chúng có xu hướng chạy trốn con người hơn là tấn công. Tất cả chúng đều là những kì quan của tạo hóa. Chúng chỉ cố bảo vệ bản thân trong những trường hợp nguy hiểm và chúng ta, những con người có nghĩa vụ phải bảo vệ những kì quan ấy…

Tiến sĩ Hoàng Đức Huy

Chuyên gia sinh thái động vật, khoa sinh học, trường đại học Khoa học tự nhiên TP.HCM.

sgtt.vn