Anh Danh Tốt đứng ở mũi tàu, tay khum khum che mắt nhìn xa tít tắp ngoài khơi, biển xanh biếc, gợn sóng nhấp nhô theo những làn gió nhẹ. Nắng buổi sáng chan hòa trên sóng biển lóng lánh như dát bạc. Từng đàn chim én chao liệng như đang dệt một tấm lụa vô hình trên bầu trời và trên sóng nước làm không gian trở nên vui nhộn. Anh càng thêm yêu vùng biển quê mình - vùng biển hiền hòa, ít sóng to gió lớn. Tàu của anh đã ra khá xa đảo Hòn Ngọc. Anh sinh ra trên hòn đảo nhỏ này và thừa hưởng nghề đánh cá của ông cha truyền lại. Sóng, nắng gió biển đã ngấm vào máu thịt của anh từ lúc nào không biết, nhưng nó là đời sống của anh cũng như của bà con trên đảo quê anh. Bỗng anh Danh Tốt giật mình khi thấy từ đường chân trời, một màn đen nhô lên rồi từ từ dâng cao, những ánh chớp xẹt ngang, sáng lóa trong vùng mây đen như báo hiệu một cái gì không bình thường đang kéo đến. Anh Danh Tốt lẩm bẩm:

- Trời đang yên biển lặng, sao có đám mây kì lạ vậy?

Kinh nghiệm những lần đi biển cho anh nhận định chính xác những gì sắp xảy ra. Anh cầm máy bộ đàm gọi cho bà con Hòn Ngọc đang đánh bắt trong vùng:

- Bà con chú ý, có bão. Thu lưới, quay về bờ ngay.

Tiếng Mai Hường vọng lên trong máy bộ đàm:

- Anh à, em cũng thấy hiện tượng lạ quá, nhưng tại sao đài khí tượng không thông báo?

Anh Danh Tốt đáp:

- Cũng có thể đây là một cơn bão xuất hiện bất ngờ. Mọi người hãy rút về ngay.

Tiếng Mai Hường vọng lên:

- Dạ, chúng em đang thu lưới đây, anh cũng nhanh lên vì lưới của anh nhiều lắm. Em sợ anh không thu kịp.

- Anh biết rồi, anh lo cho em ấy. Tàu của em cũng nhanh lên nhé!

Anh Danh Tốt cài máy vào thắt lưng rồi nói với các thuyền viên:

- Hùng, Thắng, Quân, thu lưới mau kẻo bão đến.

Không cần đợi anh Danh Tốt giục, các thuyền viên đã nhay tay ào ào kéo lưới. Tàu của anh Danh Tốt là tàu có nhiều lưới câu mực nhất. Anh có đến ba ngàn mét lưới. Hơn một ngàn mét lưới câu mực ống còn lại là lưới câu bạch tuộc. Loại lưới câu mực bạch tuộc là loại lưới do anh Danh Tốt "phát minh" ra. Một lần nọ anh nhảy xuống biển gỡ lưỡi câu. Dưới đáy biển quê anh, nước trong leo lẻo, anh nhìn thấy từng đàn cá, tôm chấp chới bơi cạnh những chùm san hô đẹp lung linh huyền ảo. Anh ước một ngày biển quê mình có nhiều đoàn du lịch, khách du lịch sẽ mặc áo lặn ngắm những rặng san hô lung linh, ngắm những đàn cá bơi lội như những đàn bướm lượn bay rập rờn đủ màu sắc sặc sỡ. Trong lúc gỡ lưới câu, anh thấy mấy con ốc biển, con nằm ngửa, con nằm sấp. Anh nhặt mang lên thuyền và nhận ra con ốc nằm sấp là ốc còn sống, con ốc nằm ngửa là con đã chết. Anh ngạc nhiên khi một lúc sau một con bạch tuộc chui ra từ con ốc đã chết. Anh lẩm bẩm "Bọn bạch tuộc chui vào vỏ ốc làm gì nhỉ? Sao lúc mình bắt, nó không chui ra, đến bây giờ mới ló mặt ra là cớ làm sao?".

Còn Mai Hường, cô nhìn anh Danh Tốt thân thể cường tráng đứng dạng chân trước mũi thuyền cười sảng khoái. Anh mặc quần đùi, ở trần, ngực vồng lên những múi như lực sĩ thể hình. Mai Hường đã chứng kiến anh Danh Tốt lặn, có lần anh lặn lâu quá, cô tưởng anh bị nạn dưới biển, cô sợ đến mức òa khóc. Lúc anh leo lên tàu cô đã đấm thùm thụp vào lưng anh:

- Anh làm em sợ muốn chết. Sao ở dưới đáy biển lâu vậy, em còn tưởng anh bị gì rồi.

Anh Danh tốt cười đưa cho cô 2 con ốc vừa thu được, nói:

- Đố em biết trong hai con ốc này có cái gì?

- Có cái gì, ốc này là ốc chết chỉ có cái vỏ mà thôi.

- Rồi em sẽ thấy.

Quả nhiên mấy phút sau, từ trong vỏ ốc chú mực bạch tuộc ngo ngoe những chiếc xúc tu rồi từ từ bò ra.

Anh Danh Tốt cười tươi nói với mai Hường:

- Em biết không, loại mực bạch tuộc coi vỏ ốc là nhà và nó chui vào đó làm tổ. Thậm chí chúng còn tha đồ ăn về "nhà" vì thấy nó "ấm cúng". Vậy thì ta sẽ có cách làm nhà cho chúng ở.

- À, ra là vậy - Mai Hường mừng rỡ thốt lên - rồi cô nói đùa - anh ác lắm nghen, dám phá nhà của người ta.

Anh Danh Tốt cãi:

- Anh vừa nói phải làm nhà cho mực ở là gì.

- Anh khéo chống lắm, em chịu thua anh rồi. Những cũng tại loài mực này lười lao động. Ở đời không có chuyện không làm mà có sẵn nhà để ở. Chết là phải lắm.

Anh Danh Tốt ngẫm nghĩ. "Ừ, Mai Hường nói không sai, mình muốn có hạnh phúc, phải bắt đầu bằng lao động, phải tự làm ra của cải vật chất. Mình vẫn chưa xây được căn nhà cho chính mình".

Từ bữa đó, anh Danh Tốt đi kiếm vỏ ốc. Cần có số nhiều, anh vào Kiên Giang đặt những nhà hàng hải sản thu mua vỏ ốc. Thấy anh đi mua vỏ ốc, chủ nhà hàng rất đỗi ngạc nhiên, họ không biết anh mua vỏ ốc để làm gì mà mua nhiều thế. Rồi anh mua máy cưa, máy đục, mua dây cước về sản xuất đồ nghề câu mực. Vỏ con ốc, anh cắt cho gọn lại rồi khoét một lỗ để ròng sợi dây. Anh nghĩ ra cách câu đại trà là dùng một sợi dây chính, loại này phải to bền, có gắn phao để dây chính nổi trên mặt nước. Cứ mỗi đoạn chừng hai mét nối một sợi dây phụ sao cho độ dài đủ đụng đáy biển mang theo một con ốc. Hôm đầu tiên anh rải xuống biển khoảng hai trăm mét với một trăm con ốc làm thí nghiệm. Ngày hôm sau anh kéo lưới, có hơn năm mươi chú mực dính câu.

Mai Hường thích lắm, cô cười sung sướng nói với Danh Tốt:

- Phải trao giải Nobel cho anh rồi, đây là một "phát minh vĩ đại"!

Anh Danh Tốt làm thêm lên năm trăm mét dây nữa. Hôm sau, anh cùng Mai Hường và Hùng, Thắng, Quân ra biển. Mọi người hồi hộp kéo lưới. Khi "đoàn quân bạch tuộc thất trận lũ lượt ra hàng" thì mọi người nhảy lên hoan hô, ôm chầm lấy anh Danh Tốt như anh vừa ghi một bàn thắng vào lưới đối phương trong trận chung kết bóng đá. Buổi thu hoạch đầu tiên họ đã có gần chục ký mực. Anh chia cho mọi người cùng nướng mực lên. Mực tươi sống được nướng lên nhậu giữa biển trời bao la sóng nước cùng với niềm vui chiến thắng mà họ vừa có được thật ngon khỏi chê. Sáng kiến này của anh Danh Tốt được anh phổ biến cho 8 chiếc thuyền của đảo Hòn Ngọc. Từ đó người ta tôn anh Danh Tốt là thủ lĩnh của đảo. Nhưng anh Danh Tốt hiền, anh chỉ cười sung sướng khi gặt được thành công. Tiếng cười rất vô tư. Bởi thế mà người dân trên đảo đều yêu quý anh. Riêng Mai Hường, cô nhìn anh bằng ánh mắt hình trái tim đỏ thắm. Đã có lần đứng bên anh, cô giục:

- Anh à, ngoài ba mươi tuổi rồi, lấy vợ đi chứ!

Anh nhìn Mai Hường thật thà:

- Anh thô vụng lắm, chẳng cô nào để ý đến anh đâu.

Mai Hường cười, đôi mắt lấp lánh:

- Ở Hòn Ngọc này, có nhiều cô gái để ý đến anh đó.

Mai Hường thầm nghĩ, "anh Danh Tốt đúng như cái tên của anh, anh tốt thật. Nếu là người ta, họ sẽ giữ bí mật công nghệ này để một mình làm giàu. Còn anh lại phổ biến cho nhiều người". Nhiều nhà mua thêm tàu đi câu mực như anh, chẳng mấy mà hòn đảo nhỏ đã có 9 con tàu câu mực. Vùng biển quanh Hòn Ngọc được khoanh vùng, chia lô như trên đất liền, mỗi con tàu nhận một lô và buông câu ở lô của mình. Anh Danh Tốt không chiếm chỗ tốt của người khác, anh cho thuyền đi xa hơn để đánh bắt ở một vùng mà bà con không ra tới.

Hòn đảo như có một sức sống mới, người ta hăng hái đi vào đất liền mua ốc, mua lưới. Tiếng máy cưa vang lên rộn ràng, tiếng cười nói râm ran khắp đảo vì câu càng nhiều, thu hoạch càng lớn. Từ khi có nghề câu bạch tuộc, nhà Mai Hường cũng sắm hẳn một con tàu đi câu. Cô trở thành thuyền trưởng của con tàu nhà cô cùng cha cô và hai em trai. Có lần cập bến, gia đình cô thu được hai tạ mực. Mỗi kí mực bạch tuộc bán được tám mươi ngàn đồng. Hai tạ mực gia đình cô thu được mười sáu triệu đồng, một tháng gia đình cô thu được hơn hai trăm triệu đồng. Nhà cô bây giờ sắm được tivi, tủ lạnh, xe máy và nhiều tiện nghi khác. Cô nhẩm tính, chỉ nửa năm thôi nhà cô đã có bạc tỷ. Ôi, nằm mơ cũng không nghĩ đến có được ngày hôm nay! Cô lại nhớ đến anh Danh Tốt đứng trước mũi tàu, da thịt bắt nắng ánh lên như đồng hun, chân tay, ngực vồng lên những múi như lực sĩ Phan Văn Mách, lòng dạt dào thương nhớ.

*

Tấm màn đen ở phía chân trời đã dâng lên cao, che lấp ánh nắng mặt trời làm biển như tối sầm lại. Gió thổi mỗi lúc một mạnh, sóng biển dâng lên từng đợt vỗ vào mạn tàu làm con tàu lắc lư lúc trồi lên, lúc hụp xuống làm các thuyền viên vốn quen với nghề đi biển cũng thấy chóng mặt, bụng dạ cồn cào. Anh Danh Tốt nói to át cả tiếng gầm rú của sóng gió:

- Mọi người nhanh tay, bão lớn lắm.

Tiếng Mai Hường vang lên trong máy bộ đàm:

- Em lo cho anh lắm, anh Danh Tốt. Anh ở xa nhất, em sợ anh về không kịp.

Anh Danh Tốt cũng hét lên trong tiếng gió vù vù và tiếng sóng dâng lên cuồn cuộn vỗ ầm ầm vào mạn tàu:

- Anh lo cho em, tàu nhà em nhỏ mà mọi người lại chưa quen, em vào trước đi.

Nói rồi anh Danh Tốt nhanh tay cùng các thuyền viên kéo lưới ào ào lên tàu, vỏ ốc va nhau kêu lốc cốc. Bỗng một tiếng sét nổ chói tai ngay trên mui thuyền của anh Danh Tốt. Sóng biển dâng lên cao như những mái nhà đổ ập xuống thuyền anh. Nước biển đã tràn trề các khoang tàu, nước ngập vào tàu lưng lửng. Anh Danh Tốt hét lên, chỉ huy mọi người:

- Nổ máy bơm, hút nước ra ngoài.

Thắng vội bỏ lưới chạy lại đuôi tàu giật máy. Tiếng máy bơm vang lên, nước được bơm ra khỏi mạn tàu tung tóe, nhưng những đợt sóng khác dâng lên, nước lại lênh láng trên thuyền. Anh Danh Tốt nói to:

- Dùng cả bơm tay.

Thắng cứ để máy bơm hoạt động rồi dùng bơm tay bơm nước trong khoang ra khỏi mạn tàu. Anh Danh Tốt nói với các thuyền viên:

- Đã thu hết lưới câu bạch tuộc, giờ thu lưới câu mực ống.

Mọi người nhanh tay kéo đường lưới ở cách đó không xa, đó là lưới câu mực ống. Loại lưới này còn đắt hơn lưới câu mực bạch tuộc vì anh phải mua khá nhiều tiền. Đây cũng là sáng kiến của anh Danh Tốt. Sau thắng lợi trong việc câu mực bạch tuộc thì bà con nói với anh, mực bạch tuộc giá thấp hơn mực ống, giá như ta câu được mực ống. Anh Danh Tốt ngẫm nghĩ bà con nói cũng đúng vì giá mực ống đắt gấp đôi mực bạch tuộc, giá trên thị trường khoảng một trăm sáu mươi ngàn đồng một ký. Anh Danh Tốt lại lặn xuống biển theo dõi những đàn mực ống bơi và xem chúng bắt mồi như thế nào. Anh phát hiện ra chúng thích bắt tôm. Khi nhìn thấy con mồi, mực ống lao vút đến như một quả ngư lôi chụp lấy con mồi nhanh như tia chớp. Sau những ngày lặn biển, anh phát hiện ra, buổi sáng, mực thích bắt những con tôm màu vàng hay màu cam, trưa vồ những con tôm màu đỏ, chiều mực lại tấn công những con tôm màu xanh đậm. Anh Danh Tốt nghĩ làm sao mình kiếm được tôm mồi thật giống để đánh lừa mực. Anh làm thử con tôm giả, cũng cong cong, sơn màu rồi gắn ở đuôi con tôm một chùm lưỡi câu sắc lẻm.

Buổi thí nghiệm có Mai Hường, Hùng, Thắng, Quân. Mọi người cùng hồi hộp thả chú tôm giả xuống biển. Anh Danh Tốt lặn theo quan sát. Từ dưới nước anh thấy chú mực ống nhìn con mồi nhưng không lao đến chộp. Cả một buổi chiều, anh không giật được chú mực nào. Anh trở lên thuyền ngồi đăm chiêu "Bọn mực ống cũng khôn thật. Có lẽ chúng phân biệt được tôm thật tôm giả? Có thể chúng ngửi được mùi tôm chăng?". Nhiều đêm trằn trọc, anh đi đến kết luận, "chỉ tại tôm của mình còn thô quá, cần có con tôm y như thật mới lừa được loài mực ống". Anh mày mò để sản xuất ra một chú tôm cũng có vảy, có đuôi, có râu, có mắt và anh sơn màu như con tôm thật. Anh lại gắn một miếng chì ở đầu con tôm để nó chúc đầu xuống, rồi gắn chùm lưỡi câu ở đuôi tôm, để khi con mực vồ mồi thì chụp vào đuôi tôm đang vểnh lên trên, sẽ dính lưỡi câu. Đợt thử nghiệm thứ hai bắt đầu. Mai Hường ngồi trên mui thuyền hồi hộp nhìn lưỡi câu thả xuống đáy biển. Anh Danh Tốt lặn xuống nước quan sát. Khi con tôm giả của anh nhấp nháy theo làn nước thì bỗng một chú mực ống lao đến chộp mồi. Hắn ta chụp đúng vào đuôi con tôm đã gắn lưỡi câu sắc lẻm, thế là dính chấu, hết đường chạy trốn.

Chiếc phao nhấp nháy trên mặt nước báo hiệu con mồi đã dính câu, Mai Hường giật cần câu và reo lên:

- Dính rồi, dính rồi! Một chú mực ống…

Hùng, Thắng ôm chầm lấy Mai Hường, họ quên cả khoảng cách giới tính vì quá vui. Anh Danh Tốt từ dưới biển phóng lên mặt nước, tay anh vẫy vẫy, mọi người trên tàu cũng vẫy theo anh. Cuộc thí nghiệm đã thắng lợi. Mai Hường nhìn anh Danh Tốt bước lên mũi tàu, nước chảy ròng ròng từ mái tóc xuống chân, miệng cười chưa bao giờ tươi đến thế. Câu đầu tiên anh thốt lên:

- Đảo chúng ta giàu rồi, giàu rồi!

Sau này nhớ lại, Mai Hường cứ rưng rưng nước mắt, bởi anh không reo lên "chúng ta giàu rồi" mà là "đảo ta giàu rồi". Câu đầu tiên anh đã nghĩ đến quê hương của mình. Từ hôm đó đảo của anh lại như có một làn sóng vui mừng khác, tưng bừng còn hơn Tết. Tuy vậy anh Danh Tốt và những người tìm ra nghề câu mực ống lại gặp khó khăn mới: nếu cứ buông từng cần câu như thế thì thu được bao nhiêu mực một ngày? Phải có cách nào câu mực đại trà chứ. Anh Danh Tốt lại nhớ đến cách câu mực bạch tuộc của mình. Anh làm một đường câu gắn những chiếc phao cho đường câu nổi trên mặt nước, rồi một một sợi dây nối với con tôm giả lơ lửng dưới nước, cách mặt biển chừng hai mét, đường lưới của anh có thể dài đến hàng nghìn mét, cứ hai mét là một con mồi. Cách câu mực đại trà quả nhiên thu được thắng lợi như câu mực bạch tuộc vậy. Người ta thả xuống biển theo từng vùng. Mỗi gia đình đánh bắt một lô khoảng mấy cây số vuông, đến lúc thu hoạch chỉ việc kéo đường dây lên thuyền là dính hàng đàn mực ống. Thật thú vị vì lúc này câu mực ống, bạch tuộc chỉ toàn dùng mồi giả. Mỗi ngày, một con tàu cũng thu được hơn một tạ mực ống. Điều này có nghĩa là thu nhập của tàu câu mực nhân lên gấp đôi. Nhưng không ai làm xuể những con tôm giả này, vì một tàu cũng phải có hàng ngàn con tôm, họ phải vào đất liền đặt những cơ sở sản xuất đồ nhựa sản xuất tôm nhựa. Tất nhiên tôm nhựa này rất giống tôm thật nên càng đễ đánh lừa những chú mực ống ngờ nghệch.

Hòn Ngọc những năm qua giàu lên trông thấy. Nhà ngói đã được xây lên tươi roi rói xung quanh những rặng dừa xanh biếc, dân giàu lại thu hút người đến du lịch. Hòn Ngọc còn trở thành hòn đảo du lịch. Mai Hường nghĩ sáng kiến của anh Danh Tốt làm giàu cho quê hương cô, bây giờ anh Danh Tốt lại nhường cho những người quê hương cô câu ở gần đảo, anh phải đi xa. Bởi thế khi bão đến anh là người chịu nhiều nguy hiểm nhất.

Cơn bão đang lồng lộn chực nhấn chìm tất cả tàu thuyền trên đường nó đi qua. Bão cấp 6, cấp 7 bây giờ đã lên cấp 10 mà anh Danh Tốt vẫn chưa vào. Mai Hường hét lên trong máy:

- Anh vào nhanh lên, nguy hiểm lắm rồi!

Anh trả lời:

- Mọi người cứ vào trước đi.

Mai Hường khóc:

- Mọi người không thể bỏ anh được, mọi người đang chờ anh vào, có sống phải cùng sống.

Không phải mình Mai Hường giục anh mà cả 8 thuyền trưởng của quê anh đều giục anh vào. Họ nói, anh đã hết lòng vì quê hương thì họ cũng không bỏ anh. Anh biết nếu mình tiếc đường lưới mà ở lại sẽ làm liên lụy đến cả 8 con tàu khác nên anh quyết định bỏ lưới để trở về ngay.

Tiếng Mai Hường hốt hoảng trên máy bộ đàm:

- Anh biết không, phải xếp hàng hướng mũi tàu vào bờ, dựa mạn tàu vào nhau thì mới tránh được sóng lớn, rồi tàu nào gặp tai nạn thì còn cứu nhau, không thể bỏ nhau mà chạy được, mọi người đang dàn hàng ngang chờ anh đấy.

Tiếng anh Danh Tốt chập chờn rồi tắt giữa chừng. Hình như anh đã bị nạn rồi Mai Hường nước mắt đầm đìa và cô nghĩ là tàu của anh đã chìm.

Người đi biển sợ nhất những con sóng bỏ vòi. Gió đẩy nước lên cao tạo thành những cột nước như chiếc vòi rồng rồi chiếc vòi ấy đổ ập vào khoang tàu mang theo một lượng nước khổng lồ, nhấn con tàu chìm xuống biển sâu. Chiếc tàu của anh Danh Tốt đã ăn mấy vòi nước như thế làm khoang tàu ngập chìm trong nước. Những chiếc máy bơm vẫn hoạt động hết công suất, hai thuyền viên vẫn ráng hết sức bơm nước ra khỏi tàu, con người vẫn chống chọi kiên cường với thiên nhiên.

Anh Danh Tốt rút dao cắt phăng đường lưới, chịu hi sinh một khối tài sản khá lớn nằm lại đáy biển rồi nói to:

- Quay đầu, tiến vào bờ. Không được chạy ngang chiều gió, phải lựa theo chiều gió để tránh các đợt sóng lớn.

Anh Danh Tốt hét lên trong máy:

- Chúng tôi đang vào bờ, các thuyền viên hãy cho tàu chạy xuôi theo chiều gió sẽ gặp chúng tôi.

…

Mai Hường nhìn ra phía xa, cô cười sung sướng khi thấy con tàu của anh Danh Tốt rập rình theo sóng biển, tiến tới. Có lúc tưởng như con tàu mất hút sau đợt sóng bỏ vòi cao như ngọn núi ập xuống. Hơn một tiếng sau, tàu anh Danh Tốt mới đuổi kịp những con tàu đang chạy chậm chậm chờ anh. Khi 9 con tàu song song nhau thì sóng gió cũng đã bớt nguy hiểm.

Lúc đó trên đảo, hàng ngàn người dân đội mưa gió đứng nhìn về phía khơi xa. Họ lo âu cho đoàn thuyền câu mực vì hầu như những người sống trên đảo đều có người thân đang vật lộn với sóng gió ngoài biển xa. Bão ở ngoài đảo khác với đảo và đất liền, cường độ gió và sóng dữ dội hơn nhiều. Tất cả nhìn ngoài biển chỉ thấy một màu trắng đục, những con sóng đổ vào ghềnh đá bị hất tung lên trời cao với cường độ dữ dội. Khi từ đường chân trời nhô lên một đoàn tàu đang rập rình, lúc ngoi lên, lúc hụp xuống trong sóng gió cuồng nộ, dân cả đảo đều đồng thanh reo lên:

- Về rồi, về rồi. Sống rồi, sống rồi!

Tiếng reo hò của người dân trên đảo át cả tiếng gió, tiếng sóng biển đang gầm thét. Khi đoàn tàu cập bến, những người trên tàu nhảy xuống, những người trên đảo cũng ào xuống theo, họ ôm lấy nhau trong gió, trong mưa. Mai Hường hớt hải chạy tìm tàu của anh Danh Tốt. Kia, anh Danh tốt vừa nhảy xuống cô đã lao đến với anh, họ ôm chầm lấy nhau. Mai Hường vừa khóc vừa cười:

- Anh ơi, em tưởng không được nhìn thấy anh nữa.

Anh danh tốt siết chặt mai Hường vào lòng cười nói vang:

- Anh là người của biển, chết làm sao được.

Mai Hường hét lên bên tai anh:

- Anh còn là người của đảo, của em nữa!

NT.