“Mùa lũ năm 1998, cũng ngay vị trí mỏm đất nhô lên giữa sông này, một nhóm gồm 15 người dân đào đãi vàng đã từng bị lũ bất ngờ tràn về cuốn trôi…” - Ông Chrum Nhiên, Chủ tịch UBND H.Nam Giang nhớ lại

Mưa lũ bất ngờ đã làm kẹt 18 người dân đào vàng giữa sông Nước Mỹ ở vùng cao Quảng Nam. Họ đã phải trải qua một đêm kinh hoàng, nơm nớp lo sợ bị lũ bất ngờ cuốn trôi... Nỗi lo chỉ kết thúc khi sáng 9.9, máy bay trực thăng xuất hiện đưa họ vào bờ...

Suốt đêm “bám” sông

Tin xấu truyền về từ sông Nước Mỹ (địa bàn Làng Rô, xã Cà Dy, H.Nam Giang) lúc chập choạng tối 8.9: có 18 người dân làm vàng đang mắc kẹt giữa sông. Nước sông đang lên nhanh. Ngay lập tức, lực lượng cứu hộ của H.Nam Giang do ông Chrum Nhiên, Chủ tịch UBND huyện, dẫn đầu lên đường tiếp cận hiện trường cách trung tâm huyện chừng 15 cây số. Khoảng 40 người “bám” bờ tây sông, thậm chí trú ẩn ngay trong xe vì trời mưa không kịp giăng lều bạt. 20 giờ, giọng ông Nhiên gọi qua điện thoại thảng thốt: “Trời tối quá, nước sông chảy siết, chúng tôi định dùng phao cứu hộ...”.

Trong khi tìm phương án tiếp cận người gặp nạn, lực lượng cứu hộ dùng đèn pin ra tín hiệu cho nạn nhân không được bơi vào bờ vì sợ nước cuốn và nhiều đá ngầm. Nhưng bàn tính mãi vẫn không biết cứu nạn nhân bằng cách nào cho an toàn. Quá 21 giờ, giọng ông Nhiên bất lực: “Không thể dùng phao được rồi”.

Nhận được lời kêu cứu ở Nam Giang, ngay trong đêm lực lượng tác chiến của Bộ đội biên phòng tỉnh, Bộ chỉ huy quân sự tỉnh cấp tốc lên đường. Từ TP Tam Kỳ, bộ đội vượt hàng trăm cây số đường ngập lụt, sạt lở đến hiện trường...

Lệnh của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam và Tư lệnh Quân khu 5 yêu cầu phải cứu hộ an toàn. Đại tá Trần Vân, Tham mưu trưởng Bộ đội biên phòng Quảng Nam, dẫn đầu đoàn cán bộ chiến sĩ, đi trên 2 ô tô, chở theo chiếc ca-nô đến hiện trường lúc 2 giờ 30 sáng 9.9. Khoảng 30 phút sau, một chiếc ca-nô khác do Lữ đoàn Công binh 270 tiếp ứng cũng được đưa đến bờ sông. Dầm trong mưa, lực lượng cứu hộ khảo sát địa hình và tìm cách giải cứu. Tuy nhiên, mọi suy tính bất thành.

Thiếu tướng Lê Chiêm, Phó tư lệnh Quân khu 5, người chỉ huy cuộc ứng cứu yêu cầu không được sử dụng ca nô, ráng chờ đến sáng. Phương án sử dụng máy bay trực thăng được tính đến... Cách duy nhất trấn an 18 nạn nhân lẫn lực lượng ứng cứu trên bờ là dùng loa kêu gọi họ bình tĩnh. “Chúng tôi yêu cầu họ bám được chỗ nào thì bám”, ông Chrum Nhiên nói.

Thoát chết

Hơn 8 giờ sáng 9.9, một máy bay trực thăng của Sư đoàn Không quân 372 kịp đến. Máy bay đảo một vòng, xác định đúng tọa độ rồi men theo con sông. Ở dưới đất, mọi người dùng áo phao để ra tín hiệu. Khi cách mặt nước chừng 50m, máy bay thả thang dây. Phải đến 3 chuyến máy bay mới đưa hết 18 người dân vào bờ an toàn. “Nếu không có không quân can thiệp, chúng tôi cũng chịu thua. Anh em đã chịu khó, chịu khổ suốt đêm nhưng nước chảy quá mạnh”, đại tá Trần Vân tâm sự.

Rời khỏi trực thăng là những khuôn mặt bơ phờ, mất bình tĩnh. Vừa đặt chân đến bờ, chị Trần Kim Tuyến (quê Thái Nguyên) mặt tái nhợt: “Em vô cùng hoảng loạn. Nước mỗi lúc một dâng cao, khoảng đất trống nơi mọi người đứng càng ngày càng bị thu nhỏ vì nước dâng, phải tìm gốc cây to để cùng bám”. Chị Tuyến vừa lặn lội vào thăm chồng 4 ngày trước và suýt phải đón nhận một kết cục bi thảm.

Trần Văn Vũ (quê Xuân Hòa, Nam Định) cũng trải qua một đêm kinh hoàng. Sáng ra, nhìn dấu nước trên cây đã rút 1,5 mét, ai nấy đều không tin mình sống sót. Ngồi bên mẹ Phạm Thị Hát mà Vũ vẫn chưa hết bàng hoàng: “Gia đình bảo em về khi bị các lực lượng tại địa phương truy quét đào đãi vàng trái phép, nhưng em không có tiền đành phải điện thoại cho mẹ mang tiền vào. Suýt nữa cả hai mẹ con bỏ mạng tại đây, nếu không được ứng cứu”.

Trưa 9.9, cả 18 người thoát chết được đưa về Bến Giằng ở thị trấn Thành Mỹ (H.Nam Giang). Chiều cùng ngày họ rời Nam Giang trở về quê quán. Ai cũng quả quyết sẽ “nói không” với nghề đào đãi vàng đầy bất trắc dọc các sông suối vùng cao Quảng Nam.

Cá đớp sao

Mấy ngày qua, ven quốc lộ 1 và nhiều ngả nước dâng ở miền Trung, xuất hiện những tụ điểm kéo tủ, cất vó. Cá cấn, cá rô hột bí nhiều vô kể. Cá đớp mồi như sao. Nói tắt "cá đớp sao". Kinh nghiệm dân gian chỉ rõ đó là dấu hiệu sẽ lụt to. Quả vậy, mưa từ nguồn chí bể hầu như không dứt. Mưa như trút. Mưa như cầm chỉnh đổ. Mưa dằng dai như trâu đái.

Đập dâng An Trạch, nút chặn cuối cùng trước khi nước lũ Vu Gia (Quảng Nam) theo sông Yên đổ về sông Hàn (Đà Nẵng), chiều 7.9 cao trình lũ tại đập ở mức 2,20m đến 13 giờ chiều 8.9 đã lên trên cao trình 4,56m!

Tại Đại Cường, xã ven sông Vu Gia thuộc huyện Đại Lộc (Quảng Nam), đến trưa 8.9 toàn bộ bờ kè hữu ngạn chìm sâu dưới lũ, các thôn 8, 9 và 10 bị chia cắt hoàn toàn, hàng trăm hecta lúa, bắp, dưa hấu, hoa màu đến kỳ thu hoạch bị làm mồi cho hà bá.
 
Xa hơn nữa, thủy điện A Vương ở xã Macoiih, trên đường Hồ Chí Minh (huyện Đông Giang), từ 3.9 do áp thấp nhiệt đới mang mưa về, lưu lượng nước về hồ lớn hơn 300m3/s, đạt mức lũ cấp 1. Đã vậy, sự tồn tại dai dẳng từ 2.9 của áp thấp nhiệt đới ven biển Trung Trung bộ đang được tiếp viện bởi một vùng áp thấp trong dải hội tụ nhiệt đới hình thành từ chiều 8.9. Chúng kết hợp gió mùa tây nam không ngừng thổi mạnh, đã và đang mang mưa lớn đến nhiều nơi. Về lý thuyết, tất cả các yếu tố trên sẽ chung sức tạo nên những trận mưa tối trời tối đất. Hệ quả sẽ là lụt lớn. Trong thực tế, lũ lụt đang từng giờ đe dọa các tỉnh thành Trung Trung bộ. Riêng một phần Quảng Nam và Đà Nẵng, có nguy cơ lũ dâng đột ngột một khi nước hồ thủy điện A Vương vượt cao trình ngưỡng tràn 363m và xả lũ về xuôi.

"Diễn biến phức tạp" là cụm từ Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Trung ương dùng để chỉ tình trạng áp thấp nhiệt đới và vùng áp thấp đang hoạt động ven biển Đông. Dân gian giản dị hơn, họ chỉ nói "cá đớp sao ".  Dẫu nói cách nào, chuyện mưa lụt miền Trung là không tránh khỏi. Chuyện không xa mà chỉ là nay mai.

Đặng Ngọc Khoa

Nguồn: thanhnien.com.vn